Datum/Tijd
Date(s) - 26-09-2016
Hele dag
Categorieën
HH. Cosmas en Damianus (overleden 303), artsen en martelaren.
Cosmas en Damianus waren tweelingbroers en beiden arts en actief in de havenstad Aegea (het huidige Ayas in Zuid-Turkije). Ze boden hun diensten gratis aan aan de armen, waardoor velen door deze onbaatzuchtige naastenliefde bekeerd werden tot het christendom. Hierom werden ze de Heilige Geldlozen genoemd. Ook zou het hen op wonderbaarlijke wijze zijn gelukt succesvol een been te transplanteren van een zwarte man op een blanke. Ze leefden echter in de tijd van de christenvervolgingen onder keizer Diocletianus. Ze werden gearresteerd en gemarteld: opgehangen aan een kruis, gestenigd en met pijlen beschoten, maar bleven hun geloof trouw en werden uiteindelijk onthoofd.
Ze werden al snel als heiligen vereerd en boven hun graf werd de eerste kerk gebouwd die vanaf de 6e eeuw uitgroeide tot een basiliek en bedevaartskerk. In 527 werd in Rome een basiliek aan hen gewijd, nl. de Santi Cosma e Damiano, rondom de voormalige tempel van Romulus (die daarin nog steeds bestaat) op bevel van paus Felix III.
Cosmas en Damianus zijn patroonheiligen van medische faculteiten, artsen, verplegers, apothekers en dierenartsen (omdat ze ook paarden wisten te genezen) en van kappers en suikerbakkers. Relieken van de heiligen zijn te vinden in Madrid, München, Wenen en Venetië. Tot Vaticanum II werden ze vereerd op 27 september, maar hun feestdag is daarna verplaatst naar de 26e.
In 1477 en 1509 waren er grote stormvloeden in Nederland die plaatsvonden op of rond de feestdag van deze heiligen en worden daarom de Cosmas- en Damianusvloeden genoemd. In Bitonto (Italië) is sinds de 19e eeuw een speciale verering voor deze heiligen, voor wie een heiligdom is gebouwd. Daar en in Palermo worden elk jaar nog processies gelopen ter ere van Cosmas en Damianus. Op de gevel van het poortgebouw van het vroegere St. Elisabethziekenhuis in Tilburg staan twee reliëfs die de beide broers voorstellen, evenals op de gevel van de vroegere huisartsenpraktijk aan het Kard. Van Rossumplein in Den Bosch.
Bronnen en meer informatie:
http://www.kro-ncrv.nl/inspiratie/katholiek-abc/c/370-7611-cosmas-en-damianus
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/09/26/09-26-0303-cosmas.php
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cosmas_en_Damianus
http://www.volkoomen.nl/heiligen/27%20september.htm
http://vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB57ao (gevel Tilburg)
http://vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=NB32ee (gevel Den Bosch)
Engelstalig:
http://catholicsaints.info/saint-cosmas/
http://catholicsaints.info/saint-damian/
http://www.catholicculture.org/culture/liturgicalyear/calendar/day.cfm?date=2014-09-26
http://www.catholicireland.net/saintoftheday/saints-cosmas-and-damian-martyrs-died-303/
https://en.wikipedia.org/wiki/Saints_Cosmas_and_Damian
Achtergronden:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Tempel_van_Romulus
https://en.wikipedia.org/wiki/Santi_Cosma_e_Damiano (over de basiliek)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Aya%C5%9F_(Mersin)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cosmas-_en_Damianusvloed_(1477)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Cosmas-_en_Damianusvloed_(1509)