Datum/Tijd
Date(s) - 17-12-2016
Hele dag
Categorieën
H. Johannes van Matha (1160-1213), ordestichter.
Johannes van Matha stichtte na zijn priesterwijding in 1197 samen met Felix van Valois (feest 20 november) in Frankrijk de Orde van de Trinitariërs tot Vrijkoop van Slaven. Hij had tijdens het opdragen van zijn eerste mis een visioen gehad van een engel die beschermend de handen boven twee slavenkinderen hield, en daarin herkende hij zijn roeping om slaven vrij te kopen die door moslims waren ontvoerd (vaak vanuit Noord-Afrika of Turkije, omdat zij zich niet wilden bekeren tot de islam). Johannes was zo enthousiast dat hij al snel in Felix van Valois een medebroeder kreeg. Nadat paus in 1198 zijn toestemming had verleend aan hun orde, zamelden ze geld in om hun doel te bereiken. Ze kregen daarbij steun van koning Filips II van Frankrijk en waren zo in staat een eerste klooster te stichten waar Felix overste van werd. Ze stelden hun fondswerving onder bescherming van Maria; Johannes noemde haar Maria, Onze Lieve Vrouw van Goede Remedie (feest 8 oktober). De orde breidde zich snel uit door vele successen: ze wisten honderden slaven vrij te kopen. Op hun habijt dragen zij een kruis met een rode verticale (de kleur van Christus’ goddelijkheid) en een blauwe horizontale balk (de kleur van de menselijkheid van Christus). Ze leefden zeer sober (geen vlees en vis) en gingen altijd te voet, hooguit soms per ezel.
De orde van de Trinitariërs werd met name in Noord-Frankrijk tot in Vlaanderen populair. In de 16e en 17e eeuw gebeurden deze praktijken nog steeds. Een latere bekende door Trinitariërs vrijgekochte slaaf was Miguel de Cervantes, de schrijver van Don Quichot van La Mancha, die vijf jaar in gevangenschap leefde tussen 1575 en 1580. In Brugge hangt een schilderij in de St. Gilliskerk die herinnert aan de terugkeer van Frans de Mulder in 1781. De laatste Vlaamse slaaf werd in 1783 vrijgekocht. Het ging om grote bedragen: deze laatste kwam vrij door een losgeld van 1633 gulden, bijeen gebracht door het bisdom!
Johannes werd in 1665 heilig verklaard. Op sommige kalenders wordt hij vermeld op 8 februari. De Trinitariërs breidden zich uit over een groot deel van Europa en bestaan nog steeds, al ruim 800 jaar dus, en werken tegenwoordig vaak in het gevangenispastoraat.
Er bestaat ook een Spaanse orde die slaven vrijkoopt, nl. de Orde van de Mercedariërs (voluit: Orde van OLV van Barmhartigheid tot Vrijkoop van Slaven), die in 1222 werd opgericht door H. Petrus Nolascus (feest 25 december) en waarvan de regel geschreven was door H. Raimundus Penaforte (feest 7 januari). Deze mercedariërs gingen zover dat wanneer het niet lukte slaven vrij te kopen met geld, zij zichzelf in de plaats als slaaf aanboden.
Bronnen en meer informatie:
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/12/17/12-17-1213-johannes.php
https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_van_Matha
http://www.dbnl.org/tekst/_bie001197401_01/_bie001197401_01_0080.php
http://users.telenet.be/frankie.schram/plaatselijk1410.htm
http://www.beeldmeditaties.nl/0/2/80/0286.php
https://www.heiligenlexikon.de/BiographienJ/Johannes_von_Matha.html
Engelstalig:
http://www.trinitarians.org/about/saintsblesseds.html (officiële site)
http://traditionalcatholic.net/Tradition/Calendar/02-08.html
http://catholicsaints.info/saint-john-of-matha/
https://en.wikipedia.org/wiki/John_of_Matha
http://quod.lib.umich.edu/a/amverse/BAE0044.0001.001/1:4.64.17?rgn=div3;view=fulltext (een vers over het rood en blauwe kruis van de Trinitariërs)
Achtergronden:
http://www.heiligen.net/heiligen/11/04/11-04-1212-felix.php (H. Felix van Valois)
http://www.setonmagazine.com/catholic/spirituality/our-lady-of-good-remedy (feest 8 oktober)
https://bruggein100objecten.wordpress.com/2016/04/29/frans-de-mulder-de-laatste-brugse-slaaf/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Miguel_de_Cervantes
http://www.heiligen.net/wb/mercedariers.php
https://nl.wikipedia.org/wiki/Orde_van_Onze_Lieve_Vrouwe_van_Weldadigheid (Mercedariërs)