#_LOCATIONMAP

Datum/Tijd
Date(s) - 13-08-2016
Hele dag

Categorieën

H. Pontianus, paus en H. Hippolytus, tegenpaus (beide overleden ca. 235), martelaren

Pontianus werd in het jaar 230 tot paus gekozen en eindigde het schisma met Hippolytus, die tegenpaus was. Pontianus stelde het eerste gezangenboek met psalmen samen en beëindigde weliswaar de scheidingen binnen de kerk, maar werd vervolgens samen met Hippolytus en andere kerkleiders verbannen naar Sardinië door de keizer, Maximinus Thrax, de zgn. soldatenkeizer, die door het leger op de troon was gezet, nadat de mildere Severus Alexander was gesneuveld. Pontianus stierf aan de gevolgen van zware arbeid in de mijnen en abdiceerde vlak daarvoor vrijwillig, zodat een nieuwe paus gekozen kon worden en de gelovigen niet zonder herder zouden zijn. Daarin was hij de eerste paus. Zijn relieken werden naar Rome gebracht door paus Fabianus en bijgezet in de Catacomben van St. Calixtus, de toenmalige begraafplaats van de pausen.

Hippolytus was de eerste tegenpaus en is de enige tegenpaus die als heilige wordt vereerd. Hij verzette zich tegen de eerdere pausen, omdat hij vond dat sommige zonden geen vergeving duldden. Toen het tot een verzoening kwam met Pontianus, omdat hij inzag dat vergeving de kern van het geloof is, ried hij zijn aanhangers onderwerping aan de wettige paus aan. Hippolytus was een leerling van H. Irenaeus (feest 28 juni) en is uitgeroepen tot kerkleraar vanwege zijn vele nagelaten geschriften waarin hij ketterijen weerlegt, commentaren op de Bijbelboeken Daniël en de Apocalyps en zijn werken De Antichristo en Syntagma. Ook hij stierf in Sardinië.

In Nederland is Hippolytus patroonheilige van Delft, omdat op 13 augustus 1396 de officiële akte werd getekend waarmee Delft haar verloren stadsrechten terugkreeg. Hier wordt echter verwezen naar de H. Hippolytus die van oorsprong een Romeinse soldaat was, die christelijke gevangenen moest bewaken en door hen werd bekeerd, waarna hij tot de doodstraf werd veroordeeld, omdat hij assisteerde bij de begrafenis van enkele van zijn gedode christelijke gevangenen. Hippolytus werd even buiten Rome door vier paarden uit elkaar getrokken en zijn lichaamsdelen werden begraven langs de Via Tiburtina. Van deze Hippolytus zijn relieken in Delft terecht gekomen, waardoor in Delft een Hippolytusbuurt en een Hippolytuskapel bewaard zijn gebleven. Deze Hippolytus is ook beschermheilige van Middelstum.

Hippolytus is door zijn marteldood de beschermheilige van paarden, cipiers en gevangenen. Zijn martelaarsverhaal is later vermengd met Hippolytus de tegenpaus; bovendien was er nog een derde Hippolytus die óók op 13 augustus vereerd werd, namelijk die van Porto, die bisschop was tijdens de regering van keizer Severus Alexander. De feestdag van deze bisschop is voor de duidelijkheid verplaatst naar 22 augustus. Hun herinneringen zijn met elkaar versmolten, want deze Hippolytus zou op dezelfde manier aan zijn einde zijn gekomen als Hippolytus met de paarden.