27 december

H. Johannes (overleden ca. 104), apostel en evangelist.

Hoewel betwist wordt of Johannes de evangelist dezelfde is als Johannes de apostel, wordt aan hem wel het vierde evangelie toegeschreven. Johannes de evangelist (de getuige) moet niet worden verward met H. Johannes de Doper (de wegwijzer).

Johannes de apostel was volgens het Nieuwe Testament visser en broer van H. Jacobus de Meerdere (feest 25 juli) en samen met de apostels Petrus en Jacobus getuige van de opwekking van het dochtertje van Jaïrus, de gedaanteverandering op de berg Tabor en aanwezig bij Jezus’ gebed in de Hof van Olijven. Johannes wordt in zijn evangelie de leerling die door Jezus bemind wordt genoemd (Joh. 13,23) en was degene die tegen Jezus aanleunde bij het laatste avondmaal en aan wie Maria door Jezus onder het kruis werd toevertrouwd (Joh. 19,26).

Het evangelie van Johannes kenmerkt zich door de poëtische, beschouwende en theologische stijl. Ook heeft hij waarschijnlijk de brieven en de Openbaring geschreven.

Na Pinksteren trok hij rond in Jeruzalem en rond Efese (het huidige Izmir in Turkije), om het evangelie te verkondigen en vele kerken te bouwen. Daar werd hij door de hogepriester van de tempel van Diana/Artemis uitgedaagd tot het drinken van de gifbeker om de macht van Christus te bewijzen.

Johannes zegende de beker en dronk zonder enig letsel de beker leeg (vandaar een beker met een slang als attribuut). Met zijn mantel werden de doden die wel door het gif waren overleden weer tot leven gewekt. Door dit verhaal bestaat het vroegere gebruik om deze dag de (mis-)wijn te zegenen: we drinken dan de ‘Liefde van St. Johannes’.

In Rome stond hij ongedeerd op uit een ketel met kokende olie bij de zgn. Marteling bij de Latijnse Poort (met een aparte feestdag, nl. 6 mei).

Johannes werd hierna verbannen naar het eiland Patmos, waar hij het boek Openbaring/Apocalyps schreef. Jheronimus Bosch schilderde over Johannes’ verblijf in Patmos een dubbelzijdig paneel en Patmos werd een Heilig Eiland, waar vele kloosters werden gesticht.

Toen keizer Domitianus overleed kon Johannes terugkeren naar Efese, predikte daar, bekeerde vele heidenen en verdreef demonen. Hij overleed hoogbejaard en als enige apostel niet als martelaar. Bekende leerlingen van hem waren H. Ignatius van Antiochië (feest 17 oktober) en H. Polycarpus van Smyrna (feest 23 februari).

Zijn evangelistensymbool (tetramorf) is een adelaar, omdat Johannes getuigt van het licht van Christus – als een adelaar die als enige vogel recht in de zon kan kijken en hoger kan vliegen dan elke andere vogel; zo overziet Johannes Gods woord.

Johannes is patroonheilige van priesters, theologen, schrijvers (en alle beroepen die met schrijven en met papier te maken hebben) en van nog veel meer andere beroepen, zoals spiegelmakers en alle beroepen die met licht te maken hebben. Vele kerken zijn naar hem genoemd (in Nederland vooral bekend als St. Jan).

Bronnen en meer informatie:

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/12/27/12-27-0104-johannes-apostel.php

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/j/johannes-apostel-en-evangelist

https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_(evangelist)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_(apostel)

https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=1272 (catechese over Johannes, de ziener van Patmos door paus Benedictus XVI, 2006)

https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=1206 (catechese over Johannes, zijn onderricht door paus Benedictus XVI, 2006)

http://stjan.org/nl/over-sint-jan/kloosterleven/234-de-apostel-johannes.html

 

Engelstalig:

http://catholicsaints.info/saint-john-the-apostle/

http://catholicsaints.info/golden-legend-life-of-saint-john-the-evangelist/

http://catholicsaints.info/golden-legend-history-of-saint-john-port-latin/

http://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-john-evangelist/

https://www.franciscanmedia.org/saint-john-wine-and-snakes/

https://www.franciscanmedia.org/saint-john-the-apostle/ (met audio)

http://www.loyolapress.com/our-catholic-faith/saints/saints-stories-for-all-ages/saint-john

 

Achtergronden:

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/j/johannes-evangelie

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/j/johannesbrieven

https://www.catholicculture.org/culture/liturgicalyear/prayers/view.cfm?id=965 (zegening van de wijn)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Evangelie_volgens_Johannes

https://nl.wikipedia.org/wiki/Openbaring_van_Johannes

https://nl.wikipedia.org/wiki/Apocalyps

https://nl.wikipedia.org/wiki/Brieven_van_Johannes

http://www.oudesporen.nl/Download/OS1936.pdf

http://www.oudesporen.nl/Download/HB225.pdf

https://nl.wikipedia.org/wiki/Tetramorf

http://www.heiligen.net/wb/evangelistensymbolen.php

https://stjan.org/nl/over-sint-jan/kloosterleven/234-de-apostel-johannes.html

https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_de_Evangelist_op_Patmos

https://natasjadotcom.files.wordpress.com/2012/06/beschrijving-bijbelse-voorstelling.pdf

https://nl.wikipedia.org/wiki/Patmos

http://home.arcor.de/berzelmayr/st-john.html