H. Petrus Canisius (1521-1597), theoloog en kerkleraar.
Petrus Canisius werd geboren als Peter Kanis in Nijmegen. Hij was de zoon van de burgemeester en studeerde filosofie en theologie in Keulen, kerkelijk recht in Leuven en ontmoette in Mainz Peter Faber (Pierre Favre, feest 1 augustus), medestichter van de jezuïeten, van wie hij de geestelijke oefeningen leerde waardoor hij op zijn verjaardag – op 8 mei 1543 – besloot in te treden bij de jezuïeten.
In Rome legde hij bij H. Ignatius van Loyola (feest 31 juli) zijn eeuwige kloostergeloften af in 1549. De orde van de jezuïeten bestond pas sinds 1534 en zij waren zeer bedreven in het onderscheiden van de geesten. Petrus werd priester, doctor in de theologie en een sterk voorvechter voor kwaliteit binnen de katholieke kerk tijdens de Reformatie. Ook werd hij provinciaal van de jezuïeten in Duitsland.
Hij was een hartstochtelijk catecheet en voorvechter van goede christelijke opvoeding en richtte vele jezuïetencolleges op (soort middelbare scholen voor jongens), o.a. in Sicilië, Ingolstadt Wenen, Messina, Praag, Innsbruck, München, Dillenburg en Fribourg. Er zijn dan ook vele colleges naar hem vernoemd. Deze reizen legde hij overigens alle af te voet en per muilezel.
Daarnaast was hij als diplomaat actief voor de paus, schreef vele boeken en preken en bezocht zieken. Als deskundig theoloog was hij afgevaardigd naar het Concilie van Trente, waar hij pleitte voor een betere kwaliteit binnen de katholieke kerk, in plaats van te vechten tegen de protestanten.
Als gevolg hiervan schreef hij de kleine catechismus (de eerste RK-catechismus, als reactie op die van Maarten Luther), een vraag- en antwoordboekje over het katholieke geloof dat tot midden 20e eeuw nog werd gebruikt in scholen en parochies. Ook benadrukte hij dat Maria de beste weg tot Jezus is; hij is verantwoordelijk voor de toegepaste mariologie en de zin ‘Heilige Maria, Moeder van God, bid voor ons zondaars’ in het Wees Gegroet.
Eén van zijn leerlingen werd H. Stanislas Kostka (feest 13 november), die hij met een aanbevelingsbrief naar Rome stuurde.
In zijn laatste college in Fribourg (Zwitserland) overleed Petrus en is hij bijgezet in de St. Michaëlskerk. Er ligt tevens een reliek in de Petrus Canisiuskerk in Nijmegen. Hij werd in 1864 zalig en in 1925 heilig verklaard en uitgeroepen tot kerkleraar. In 1927 kreeg Canisius een standbeeld in het Hunnerpark in Nijmegen en in 1939 werd een Petrus Canisiusvertaling van de Bijbel gepubliceerd.
Zijn feestdag werd na de liturgische hervormingen verplaatst van 27 april naar 21 december, hoewel hij bij de jezuïeten nog steeds vereerd wordt op 27 april. Hij wordt met H. Bonifatius wel Tweede Apostel van Duitsland genoemd en is patroonheilige van vele schoolorganisaties en van de katholieke pers.
In 2021 was het 500 jaar geleden dat hij werd geboren, vandaar dat er een speciaal Petrus Canisiusjaar werd uitgeroepen. Ter gelegenheid daarvan werd in het Oostenrijkse bisdom Innsbruck een musical over de diocesane patroonheilige gecomponeerd en van 25 juni tot en met 8 juli 2021 opgevoerd: “De Wijze en de Dwaas – Petrus Canisius – een stille hond die uitstekend weet te blaffen”.
Ook werden in 2021, op 26 april, zijn relieken getransleerd van de St. Michaëlskerk naar de St. Nicolaaskerk in Fribourg. Deze liggen sindsdien naast relieken van H. Nikolaus von Fluë en van H. Nicolaas van Myra.
Bronnen en meer informatie:
http://www.jezuieten.org/nl/wie-we-zijn/jezuieten-gisteren-en-vandaag/petrus-canisius
https://www.lucepedia.nl/dossieritem/canisius-petrus/petrus-canisius-1521-1597
https://rkdocumenten.nl/toondocument/4025-h-petrus-canisius-nl/ (catechese paus Benedictus XVI in 2011)
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/04/27/04-27-1597-petrus.php
https://priorijthabor.blogspot.com/search/label/Petrus%20Canisius
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/541
https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/16_Petrus_Canisius
http://www.isgeschiedenis.nl/toen/sterfdag-van-de-heilige-petrus-canisius/
http://www.csmfr.ch/www/Notre-college/L-Historique
https://nl.wikipedia.org/wiki/Petrus_Canisius
http://www.genbronnen.nl/genealogie/kanis/Petrus%20Canisius.pdf (zeer uitgebreide biografie)
Engelstalig:
https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Canisius
http://catholicsaints.info/saint-peter-canisius/
http://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-peter-canisius/
Achtergronden:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Jezu%C3%AFeten
http://www.jezuieten.org/nl/wie-we-zijn/jezuieten-gisteren-en-vandaag/pierre-favre-sj
http://www.jezuieten.org/nl/spiritualiteit/onderscheiding-van-de-geesten
https://nl.wikipedia.org/wiki/Concilie_van_Trente
https://nl.wikipedia.org/wiki/Catechismus
https://nl.wikipedia.org/wiki/Petrus_Canisiusvertaling
http://www.bijbelencultuur.nl/bijbelboeken/leviticus/15/de-petrus-canisiusbijbel-van-1939
http://www.stefanus.nl/over-ons/geschiedenis
https://www.huisvandenijmeegsegeschiedenis.nl/info/16_Petrus_Canisius
https://nl.wikipedia.org/wiki/Standbeeld_van_Petrus_Canisius
https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/nieuws/petrus-canisiusjaar
https://www.dibk.at/Themen/500-Herzfeuer-Petrus-Canisius-Jahr-2021/
https://www.dibk.at/Themen/500-Herzfeuer-Petrus-Canisius-Jahr-2021/Das-Musical