H. Johannes van het Kruis (1542-1591), kloosterhervormer, mysticus en kerkleraar.
Johannes van het Kruis (geboren als Juan de Yepes Álvarez) werd in 1926 uitgeroepen tot kerkleraar, tweehonderd jaar na zijn heiligverklaring, om zijn indrukwekkende mystieke literaire erfenis. Hij wordt beschouwd als één van de grootste lyrische dichters van de Spaanse literatuur. Zijn eretitel luidt dan ook Doctor van de Mystieken.
Hij groeide in armoede op bij Salamanca in een internaat voor wezen, werd opgeleid tot verpleger en trad in 1563 in bij de karmelieten, waar hij de naam Juan de Santo Matías aannam en theologie en filosofie ging studeren in Salamanca.
Hij werd priester gewijd in 1567, raakte in een crisis en ontmoette een jaar later H. Teresa van Avila (feest 15 oktober), die de kloosters van de karmelietessen aan het hervormen was naar de ongeschoeide regel, omdat de regels te slap werden nageleefd.
Johannes volgde haar na in dat ideaal en deed hetzelfde voor de karmelieten; zijn eerste ongeschoeide klooster stichtte hij bij Duruelo, waar hij streng en ascetisch leefde. Vanaf toen noemde hij zich Juan de la Cruz (Johannes van het Kruis). Hij hielp Teresa met het hervormen van haar eigen kloosters, waarvan hij biechtvader werd.
Dat hervormen ging gepaard met veel onbegrip van zijn medebroeders, die het hem niet gemakkelijk maakten. Johannes werd in 1576 in Toledo negen maanden in een donkere cel van zijn klooster opgesloten, waar hij zelfs gegeseld werd, omdat hij weigerde terug te keren naar een ander klooster. Daar schreef hij zijn mystieke werk ‘De donkere nacht van de ziel’. Samen met zijn latere werken ‘Geestelijke lofzang’, ‘De bestijging van de berg Karmel’ en ‘De levende vlam van liefde’ zijn dat hoogtepunten in de katholieke mystiek.
Na zijn rehabilitatie was hij van 1588 tot 1591 prior in zijn eerste ongeschoeide klooster even ten noorden van Segovia. Hij kreeg echter nog te maken met een lastercampagne en werd verbannen naar een afgelegen klooster in Andalusië, waar hij ziek werd en overleed.
Na zijn dood is hij bijgezet in zijn eerste klooster in Segovia. Volgens de overlevering steeg zijn ziel als een vurige bol op ten hemel bij zijn sterven. Hij werd in 1675 zalig en in 1726 heilig verklaard en in 1926 verheven tot kerkleraar.
Juan is de patroonheilige van mystici en dichters. Zijn visie op Jezus heeft hij uitgebeeld in een tekening, die later door Salvador Dali in 1951 werd verwerkt in het schilderij ‘De Christus van de H. Johannes van het Kruis’.
Bronnen en meer informatie:
https://www.lucepedia.nl/dossieritem/johannes-van-het-kruis/jan-van-het-kruis-1542-1591
https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=4029 (catechese door paus Benedictus XVI)
http://www.karmelopweg.nl/johannes_kruis.html
https://kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/j/johannes-van-het-kruis
http://www.sporenvangod.nl/anselm-gruen.html (over de donkere nacht van Johannes van het Kruis)
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/12/14/12-14-1591-johannes.php
https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_van_het_Kruis
http://www.marypages.com/JohannesvanhetKruis.htm
http://www.parochie-antonius-abt.nl/images/news/InleidingoverJohannesvanhetKruis.pdf (lezing door pastor John Batist)
Engelstalig:
http://catholicsaints.info/saint-john-of-the-cross/
http://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-john-of-the-cross-1542-91-carmelite-mystic/
https://www.franciscanmedia.org/saint-john-of-the-cross/ (met audio)
Achtergronden:
http://www.carmelitaniscalzi.com/en/#/1 (officiële website van de ongeschoeide karmelieten)
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/10/15/10-15-1582-teresa.php (over Teresa van Avila)
https://nl.wikipedia.org/wiki/De_Christus_van_de_Heilige_Johannes_van_het_kruis
https://en.wikipedia.org/wiki/File:Christ_of_Saint_John_of_the_Cross.jpg#file (afbeelding schilderij)
http://www.monestirs.cat/monst/annex/espa/calleo/segovia/csegcarm.htm (het klooster waar hij begraven ligt)
http://www.mystiek.net/mystiek/donkere-nacht-johannes-van-het-kruis/
http://www.mystiek.net/mystiek/gedichten-johannes-van-het-kruis/