H. Eligius, Eloy van Noyon (590-660), edelsmid en bisschop, Apostel van Vlaanderen.
Eligius (ook: Eloy of Elooi) is patroonheilige van metaalbewerkers, muntslagers, edel- en goudsmeden en van alle ambachtslieden die met een hamer werken. Hij groeide op nabij Limoges en werd opgeleid tot goudsmid nadat hij enige tijd hoefsmid was geweest.
Over zijn tijd als hoefsmid vertelt de legende dat hij een knecht in dienst had (Christus), die een paard eerst de voet afsneed alvorens hem te beslaan en hem er vervolgens weer aanzette; een symbolisch verhaal om duidelijk te maken dat het Christus is die het kwade verwijdert en het goede herstelt. Door dit verhaal is hij ook patroon van hoefsmeden en veeartsen.
Nadat Eligius goudsmid werd en twee gouden tronen voor de koning Chlotarius II had vervaardigd, werd hij benoemd tot diens adviseur en muntmeester. Hij leidde een atelier met gezellen en maakte vele reliekschrijnen voor heiligen, zoals voor H. Geneviève van Parijs (feest 3 januari), H. Germanus van Auxerre (feest 31 juli) en H. Martinus van Tours (feest 11 november).
Als overtuigd christen deelde hij van zijn inkomen, waarmee hij vooral talloze slaven vrijkocht in de haven van Marseille en zorgde voor een fatsoenlijke begrafenis voor terechtgestelde misdadigers. Na de dood van Dagobert I in 639 werd hij priester en twee jaar later benoemd tot bisschop van Noyon en Doornik.
In die hoedanigheid bouwde hij kloosters en kerken en predikte in Noord-Frankrijk en West-Vlaanderen. Hij wordt dan ook Apostel van Vlaanderen genoemd. Zijn relieken liggen in de abdij St. Eloy en in de kathedraal van Noyon.
In Nederland is het Goud- en Zilversmidsgilde naar hem genoemd: Sint Eloy. De plaatsen Sint-Elooi en Mont-Saint-Eloi en de Abdij van Mont-Saint-Éloi vlakbij Atrecht (Arras) zijn naar hem vernoemd. In Nederland bestonden vereringen voor Eligius in Geleen, Huisseling, Schinveld en St. Geertruid. In diverse plaatsen in België en Frankrijk wordt elk jaar in het derde of vierde weekend van juni een paardenprocessie ter ere van Eligius gelopen. Eligius’ werk werd voortgezet door o.a. H. Amandus van Maastricht.
Op zondag 24 juni 1990 werd in Noyon in Frankrijk de Europese federatie van Sint-Elooibroederschappen en Liefdadigheid opgericht (afgekort EURELOY), die hun liefdadige doelstellingen activeren en bundelen trouw aan de geest van toewijding zoals Sint-Elooi die heeft voorgeleefd. Daarnaast bestaat de Confrérie des Charitables als sinds 1188; een broederschap die door twee smeden in Noord-Frankrijk werd opgericht om de doden te begraven tijdens de grote pestepidemie die Frankrijk toen trof. Eloy verscheen aan hen in een visioen, waarna de broederschap een feit werd.
Ook bestaat er het Goud- en Zilversmidsgilde St. Eloy in de zgn. ‘zilverstad’ Schoonhoven, als voortzetting van het vroegere gilde uit 1862. Hiernaast een afbeelding uit het tijdschrift van het vroegere gilde:
Bronnen en meer informatie:
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/12/01/12-01-0660-eligius.php
http://www.goudenzilversmidsgilde.nl/Pages/sinteloy.html
http://stichtingmeg.nl/over-ons/initiatieven/beelden-in-geleen/attachment/eligius/
http://brugselegenden.blogspot.com/2014/12/de-legende-van-sint-elooi-in-brugge.html
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/244 (verering Geleen)
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/674 (verering Schinveld)
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/1380 (verering Sint-Geertruid)
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/615 (verering Huisseling)
Engelstalig:
http://www.newadvent.org/cathen/05386a.htm
http://www.bartleby.com/210/12/011.html
http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=271
http://catholicsaints.info/saint-eligius/
http://www.christianiconography.info/eligius.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Eligius
Achtergronden:
https://www.hln.be/meise/dorp-viert-sint-elooi~ac698ec5/
https://fr.wikipedia.org/wiki/Confr%C3%A9rie_des_Charitables_de_Saint-%C3%89loi
https://nl.wikipedia.org/wiki/Chlotharius_II
https://nl.wikipedia.org/wiki/Abdij_van_Mont-Saint-%C3%89loi
https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Elooi_(plaats)
http://www.eureloy.org/History.htm