29 november

www.heiligen-3s.nl/heiligen/11/29/11-29-0917-Radboud-Utrecht.php +++ Gravure. Nederland, Haarlem, Bisschoppelijk Museum.

H. Radboud van Utrecht (ca. 850-917), bisschop van Utrecht.

Radboud (ook: Radbod) is de bisschop met affiniteit met studie en wetenschap. Hij kwam uit Lommegouw, een Frankische gouw bij Namen en zijn moeder stamde af van de Friese koning Radboud (overleden 719). Radboud studeerde graag, met name filosofie en retorica o.a. in de kathedraalschool van Keulen, de hofschool van koning Karel de Kale in Compiègne en het benedictijnse klooster in Tours. Hier werd hij in 899/900 gewijd tot bisschop van Utrecht en pas daarna benedictijner monnik. Inmiddels was Radboud een groot geleerde in de theologie en de filosofie.

Het was een periode van invallen door Noormannen, waar Utrecht en Nijmegen de dupe van waren, zodat de bisschopszetel door zijn voorganger al verhuisd was naar Deventer. Radboud zette zich in voor de wederopbouw van kerken en kloosters, predikte, bezocht zieken en zag om naar de armen, waarmee hij de titel Leraar in de Naastenliefde kreeg in de Vita Radbodi (zijn levensbeschrijving uit ca. 919 of 964).

Hij stimuleerde onderwijs en wetenschap en schreef gedichten (waaronder een profaan gedicht Over de zwaluw; misschien het oudste gedicht uit Nederland, hoewel in het Latijn), hymnen en biografieën over heiligen en zette een liturgisch officie ter ere van H. Martinus van Tours op muziek.

© afbeelding Van der Krogt

Radboud liet zich in zijn missioneringsactiviteiten inspireren door H. Willibrord en H. Bonifatius en stichtte diverse kerken en kapellen in zowel Drenthe als Twente. Hij werd ziek op een missiereis in Drenthe en overleed in Ootmarsum. In Deventer werd hij begraven en tot de eer der altaren verheven (de vroegere manier van heiligverklaring). Daar liggen ook zijn relieken, samen met die van Lebuinus en Marcellinus, in de Libuinuskerk, de huidige Broederenkerk.

Radboud is patroonheilige van het rooms-katholieke hoger en universitair onderwijs. Zijn naam is verbonden aan de Sint-Radboudstichting (de huidige Stichting Thomas More), de Radboud Universiteit Nijmegen en het St. Radboudziekenhuis (het huidige Radboud UMC). Stichting Thomas More zet zich in voor katholiek vormingswerk voor jongeren en op Radboudzondag wordt daarvoor gecollecteerd.

Als één van de Heilige Bisschoppen van Utrecht (zij worden gezamenlijk vereerd op 8 november, de dag na het feest van H. Willibrord) staat hij ook op het voordraagkruis van de Aartsbisschop van Utrecht dat bij hoogtijdagen en wijdingen in de Catharinakathedraal wordt gedragen (met dank aan Lucas Buiting).

Bronnen en meer informatie:

https://www.lucepedia.nl/dossieritem/radboud-van-utrecht/sint-radboud-bisschop-van-utrecht-pastor-geleerde-historicus-dichter-en-componis

https://www.lucepedia.nl/media/www_lucepedia_nl/dossiers/radboud/radboud%20door%20ag%20weiler.pdf

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/11/29/11-29-0917-radboud.php

https://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/163 (over relieken in Broederenkerk te Deventer)

https://www.canonvannederland.nl/nl/overijssel/twente/ootmarsum/bisschop-radboud

https://nl.wikipedia.org/wiki/Radboud_van_Utrecht

https://www.radboudumc.nl/OverhetRadboudumc/geschiedenis/Pages/Radbouddemens.aspx

https://standbeelden.vanderkrogt.net/object.php?record=OV05bc

Hoofdstuk uit het boek Patronen ontrafeld, studies over gregoriaanse gezangen

 

Engelstalig:

http://catholicsaints.info/saint-radbod-of-utrecht/

 

Achtergronden:

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/r/radboudzondag

http://www.heiligen.net/heiligen/11/08/11-08-1054-bisschoppen.php

https://nl.wikipedia.org/wiki/Lommegouw

http://www.vincenthunink.nl/radboud.htm (Vita Radbodi)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Stichting_Thomas_More (voorheen Radboudstichting)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Radboud_Universiteit_Nijmegen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Radboudumc

http://vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=OV05bc  (beeld Radboud in Ootmarsum)

http://www.dbnl.org/tekst/_mad001200501_01/_mad001200501_01_0038.php (gedicht Radboud over de zwaluw)