H. Geertruida de Grote (1256-1302), abdis en mystica.
Geertruida (ook: Gertrudis van Helfta) kwam uit Eisleben in Duitsland, waar in 1483 Maarten Luther zou worden geboren. Ze wordt wel de ‘Profetes van het innerlijk leven’ genoemd, om haar grote mystieke gaven.
Geertruida ging al op haar vijfde, in 1261, naar Helfta en was waarschijnlijk al wees. Hier werd ze opgevoed in het cisterciënzerinnenklooster door H. Mechthild van Hackeborn (feest 19 november), de zus van de abdis, Gertrudis van Hackeborn. Ze kreeg les in theologie, filosofie, Latijn en de geschriften van de kerkvaders en vertaalde delen van de Bijbel in het Duits.
In 1281 had ze haar eerste visioen van Jezus op de feestdag van H. Johannes de apostel en evangelist (feest 27 december). Ze werd bruid van Jezus, zodanig dat ze wondetekenen in haar hart droeg en zij Zijn pijn en vurige liefde kon voelen.
Ze kreeg hierdoor een diepe devotie voor het Heilig Hart van Jezus en had veel verschijningen van Jezus en Maria. In één visioen kon ze haar hoofd tegen Jezus’ borst rusten en luisteren naar het kloppen van zijn hart (net als Johannes de apostel tijdens het laatste avondmaal) en in een andere werd haar hart doorboord met goddelijke liefde.
Deze ervaringen en huwelijksmystiek als bruid van Jezus beschreef ze zelf in het Latijn in een spirituele autobiografie die nog steeds bestaat en uitgegeven wordt: de Openbaringen van Heilige Geertruida. Oorspronkelijk schreef ze die voor haar medezusters. Ook thema’s als liturgie bij doop, bekering, eenheid met God, voorbereiding op de dood en het vagevuur komen daarin aan de orde. Haar Geestelijke Oefeningen dienden als hulpmiddel voor de verdieping van gebed en meditatie.
Met haar mystieke ervaringen hielp ze de devotie tot het Heilig Hart van Jezus te verspreiden, wat vooral 200 jaar later gestimuleerd werd door de mystieke werken van H. Teresa van Avila en later in de 17e eeuw in het Frankrijk van de Reformatie door H. Franciscus van Sales. Haar geschriften hebben ook H. Petrus Canisius beïnvloed en werden voorgelezen aan Filips II op diens sterfbed door zijn biechtvader. Door toedoen van de Contrareformatie (missionarissen uit Spanje) kwam haar verering in Zuid-Amerika terecht. Zo is zij co-patrones van Peru geworden en, op verzoek van Filips IV van Spanje, ook van West-Indië. In Mexico is de stad Santa Gertrudis de lo de Mora (kortweg Mora) naar haar vernoemd.
Haar cultus werd goedgekeurd in 1606 door paus Clemens XII. Van paus Benedictus XIV kreeg ze de eretitel ‘de Grote’, ook om haar te onderscheiden van haar abdis, Gertrudis van Hackeborn, met wie ze vaak verward wordt. Ook dient ze niet verward te worden met H. Gertrudis van Nijvel. Ze wordt met name aangeroepen voor zielen in het vagevuur. Het klooster Helfta bestaat nog steeds.
Bronnen en meer informatie:
https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=3787 (lezing Benedictus XVI)
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/11/16/11-16-1302-geertruida.php
http://www.stmartinusparochie.nl/preken/
https://www.heiligenlexikon.de/BiographienG/Gertrud_von_Helfta.html
Engelstalig:
http://harvardmagazine.com/2012/05/vita-gertrude-of-helfta
http://catholicsaints.info/saint-gertrude-the-great/
https://en.wikipedia.org/wiki/Gertrude_the_Great
http://www.catholicnewsagency.com/saint.php?n=715
http://www.newadvent.org/cathen/06534a.htm
https://www.franciscanmedia.org/saint-gertrude-the-great/ (met audio)
http://www.marypages.com/GertrudetheGreat.htm
http://bevansinc.blogspot.nl/2012/06/st-gertrude-great-film-catholic-mini.html
Achtergronden:
http://www.heiligen.net/heiligen/12/27/12-27-0104-johannes-apostel.php
https://en.wikipedia.org/wiki/Mora,_New_Mexico