H. Leo I, paus (400-461), paus en kerkleraar.
Leo I was Italiaan van geboorte en was een groot diplomaat. Hij leefde in roerige tijden, waarin het Romeinse Rijk in verval raakte en de Westerse en Oosterse Kerk verdeeld raakten. Hij wordt Leo de Grote genoemd, omdat hij het gezag en aanzien van de paus heeft versterkt en zorgde voor de vaststelling van het dogma over de twee naturen van Christus.
Hij werd in 430 diaken en in 440 gekozen tot 45e paus, wat hij 21 jaar bleef. Hij zorgde voor eenheid en vrede en was daarin streng en rechtvaardig. Uit zijn ca. 100 preken en 150 brieven die bewaard gebleven zijn, blijkt dat hij zeer begaan was met zijn volk en dat hij naastenliefde stimuleerde.
Leo I bestreed het pelagianisme, dat gelooft dat de mens van nature onschuldig is en daarom de zondeval verwerpt, en dat de mens altijd een vrije wil heeft en kan kiezen voor het goede boven het kwade, zonder goddelijke genade. De doop zou dan ook overbodig zijn.
In 431 werd tijdens het Concilie van Efeze het pelagianisme als ketterij veroordeeld. Leo was zeer streng in de bestrijding hiervan, omdat hij een zuivere leer wilde behouden. Vandaar dat hij ook het priscillianisme bestreed, waarin gelovigen werden opgeroepen voortdurend streng te vasten om gaven van de H. Geest te verkrijgen en tot heil te komen.
Leo is vooral bekend om het Concilie van Chalcedon dat hij in 451 bijeen riep. Dit was het vierde concilie na dat van Nicea (325), Constantinopel (381) en Efeze 431), waarin het geloof van de Kerk werd vastgesteld. Het Concilie van Chalcedon bevestigde de eenheid zonder vermenging of scheiding van de twee naturen van Christus; de menselijke en de goddelijke. Jezus is daarmee waarachtig God en waarachtig mens. Dit is het belangrijkste dogma van de Katholieke Kerk.
Daarnaast zorgde hij voor centralisatie van de Kerk door zijn decreet van 6 juni 445 waarin hij de paus de hoogste macht toekende en waarmee een einde kwam aan machtstwisten tussen verschillende metropolieten (aartsbisschoppen aan het hoofd van kerkprovincies).
Leo was ook zeer begaan met zijn volk en zorgde voor een ontmoeting met Attila de Hun bij Mantua aan het Gardameer in 452, die Rome wilde veroveren. Deze ontmoeting leidde ertoe dat Attila vrede sloot en Rome ongemoeid liet.
Helaas werd Rome drie jaar later alsnog veroverd en verwoest door de Vandalen onder leiding van Genserik. Leo wist Genserik nog wel over te halen de stad niet in brand te steken en niet alle inwoners te vermoorden.
Leo I is in 1754 uitgeroepen tot kerkleraar. In 1961, op Leo’s vijftienhonderdste sterfdag, publiceerde paus Johannes XXIII de encycliek Aeterna Dei Sapientia (Gods eeuwige wijsheid), waarin hij schrijft over de Zetel van Petrus als centrum van christelijke eenheid.
Zijn feestdag was tot de hervorming van de Romeinse heiligenkalender in 1969 op 11 april; in de Oosterse Orthodoxe kerken wordt hij vereerd op 12 november. Leo I is als eerste paus begraven in de St. Pieter.
Bronnen en meer informatie:
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/11/10/11-10-0461-leo.php
https://kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/l/leo-de-grote
https://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Leo_I
https://rkdocumenten.nl/toondocument/2239-h-paus-leo-i-de-grote-nl/?systeemnum=2239-3 (catechese over Leo de Grote door paus Benedictus XVI)
Over de menswording van het Woord van God (document uit 449 van paus Leo I aan bisschop Flavianus)
Engelstalig:
https://www.franciscanmedia.org/saint-of-the-day/saint-leo-the-great/ (met audio)
https://en.wikipedia.org/wiki/Pope_Leo_I
http://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-leo-the-great/
http://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-leo-the-great-d-461-pope/
http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=299
http://www.catholicculture.org/culture/liturgicalyear/calendar/day.cfm?date=2014-11-10
http://www.loyolapress.com/our-catholic-faith/saints/saints-stories-for-all-ages/saint-leo-the-great
http://catholicsaints.info/pope-saint-leo-the-great/
http://www.orthodox.net/nativity/nativity-leo-1.html (een homilie van paus Leo I)
Achtergronden:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Pelagianisme
https://nl.wikipedia.org/wiki/Pelagius_(monnik)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Priscillianisme
https://nl.wikipedia.org/wiki/Attila_de_Hun
https://nl.wikipedia.org/wiki/Aeterna_Dei_Sapientia