04 november - Kenteringen Heiligen Vandaag

H. Carolus Borromeus (1538-1584), aartsbisschop en belijder.

Carolus werd geboren nabij het Lago Maggiore bij Arona en bleek een begaafde leerling en ging op zijn zevende al in een kloosterschool. Hij werd na zijn studie kerkelijk en burgerlijk recht al op 23 jarige leeftijd kardinaal gecreëerd. Dit kwam door zijn oom, paus Pius IV, die hem tevens tot zijn naaste medewerker benoemde. Carolus was daarmee nog een telg uit het tijdperk van nepotisme; een verschijnsel dat hij zelf streng zou bestrijden toen hij de afspraken van het Concilie van Trente (1545-1563) zou uitvoeren.

Overigens was het zijn oom, paus Pius IV zelf, die in 1562 het Concilie heropende nadat het geschorst was geweest door zijn voorganger paus Julius III. Carolus werd in 1563 pas priester, dus nadat hij kardinaal was geworden, naar aanleiding van de dood van zijn broer, en werd daarna bisschop en kort daarna benoemd tot aartsbisschop van Milaan.

Carolus leefde in de tijd van de Contrareformatie, waarin de katholieke kerk reageerde op het protestantisme en zich hervormde. In 1566 schreef hij de eerste Romeinse catechismus naar aanleiding van de afspraken die gemaakt waren in het Concilie van Trente, waarin de misstanden en misbruiken binnen de katholieke kerk waren besproken die aanleiding hadden gegeven tot de Reformatie.

Bij dat Concilie raakte hij bevriend en werkte hij samen met H. Bartholomeüs van Braga. Carolus nam zijn taak zeer serieus en bestreed corruptie en nepotisme, zorgde voor seminaries tbv betere opleidingen voor priesters, herstelde de tucht in kloosters, stichtte nieuwe kloosterordes en hield zich bezig met pastorale wetgeving. Daarbij werkte hij ook samen met H. Franciscus Borgia.

In 1570 was er een grote hongersnood in zijn bisdom door het mislukken van de oogst en bleek hij een goed organisator en standvastig redder in nood. In 1576, toen de pestepidemie in Noord-Italië (overgewaaid uit Venetië) op zijn hoogst was en zorgde voor een complete ontwrichting van de maatschappij, zorgde Carolus persoonlijk voor de zieken en de stervenden. Hij deed afstand van al zijn bezittingen om hen bij te staan en liep zelf in boetekleed door de stad om te bidden voor herstel. Hierdoor wordt hij ook aangeroepen als Pestheilige.

Ook is Carolus degene die bepaalde hoe een kerk eruit moest zien: met hoge ramen met heiligenafbeeldingen, een verhoogd priesterkoor en een vaste plek voor de sacristie; deze architectonische aanwijzingen werden tot ver in de 20e eeuw nagevolgd. Hij werd na zijn dood bijgezet in de Dom van Milaan en werd in 1602 zalig en in 1610 heilig verklaard. Er zijn vele kerken naar hem genoemd, een Borromaeusvereniging en de zustercongregatie Liefdezusters van St. Borromaeus in Maastricht.