21 oktober

h-ursula-en-gezellen-2HH. Ursula en gezellen (overleden 4e eeuw), maagd en martelares.

Ursula was een dochter van een christelijke koning die ten huwelijk was gevraagd, maar haar maagdelijkheid voor God wilde bewaren. Ze werden op de terugreis van een bedevaart naar Rome door de Hunnen vermoord bij Keulen. Door hun gebed in de hemel zou Keulen vervolgens gespaard zijn voor verwoesting door de Hunnen. Volgens de legende werd ze vermoord met maar liefst 11.000 gezellen, maar waarschijnlijk berust dat op een schrijffout en waren het er elf.

H. Cunera en H. Odilia zouden ook gezellen van Ursula zijn geweest, waarbij Cunera gered zou zijn door koning Radboud en meegenomen naar Rhenen en Odilia, die wel slachtoffer was van de massaslachting, begraven werd in Hoei. Een andere maagd, Cordula (feest 22 oktober) zou zich eerst verstopt hebben en zich de volgende dag vrijwillig als martelares hebben aangeboden aan de Hunnen.

Ursula’s verhaal is gebaseerd op de Clematius-inscriptie, een grafsteen uit de 5e eeuw in het koor van de St. Ursulakerk in Keulen en op de legende zoals die werd geschreven door Jacobus de Voragine, een aartsbisschop uit de 13e eeuw uit Genua die vele heiligenlevens (de zgn. Gouden Legendes) heeft geschreven. Ook de Duitse mystica H. Elisabeth van Schönau heeft bijgedragen aan haar verering. Waarschijnlijk is daarnaast het Keulse verhaal vermengd met een Britse legende, dus het is de vraag of Ursula werkelijk heeft bestaan. Vandaar dat ze niet meer voorkomt op liturgische kalenders van na 1969.

Niettemin wordt Ursula wereldwijd vereerd, zijn vele kerken naar haar genoemd en vertellen talloze schilderijen haar verhaal; bovendien staat haar beeld op de colonnade van de St. Pieter. In Brugge bevindt zich het beroemde Ursulaschrijn uit 1489, dat beschouwd wordt als één van de zeven wonderen van België, waarop in zes scènes de pelgrimstocht van Ursula wordt uitgebeeld.

Ze is patroonheilige van o.a. de Britse Maagdeneilanden, jonge meisjes, schoolkinderen en leraressen en van de universiteiten van Keulen, Parijs en Wenen. Ook wordt zij aangeroepen bij o.a. een goed huwelijk en tegen kinderziekten.

De orde van de ursulinen is naar haar genoemd (gesticht door H. Angela Merici, feest 27 januari). In Delft bevonden zich sinds 1404 relieken van Ursula in de Nieuwe Kerk en werd in de Middeleeuwen een processie voor haar gelopen op haar feestdag, die een vrije dag was voor de bewoners.

Bronnen en meer informatie:

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/10/21/10-21-0453-ursula-keulen.php

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/u/ursula

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ursula_van_Keulen

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/10/21/10-21-0453-ursula-par~.php

http://www.beleven.org/verhaal/ursula_en_de_elfduizend_maagden

http://www.isgeschiedenis.nl/nieuws/maagd_ursula_begraven_in_roermond/

http://www.elfduizend.nl/ursula.php

 

Engelstalig:

https://www.britannica.com/biography/Saint-Ursula

http://catholicsaints.info/saint-ursula/

http://catholicsaints.info/golden-legend-story-of-saint-ursula-and-the-virgins/

https://en.wikipedia.org/wiki/Saint_Ursula

http://stpetersbasilica.info/Exterior/Colonnades/Saints/St%20Ursula-9/StUrsula.htm

 

Achtergronden:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-Ursulakerk_(Keulen)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Legenda_aurea

https://nl.wikipedia.org/wiki/Jacobus_de_Voragine

http://www.kro-ncrv.nl/inspiratie/katholiek-abc/c/370-7568-clematius-inscriptie

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/u/ursulinen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Cunera_van_Rhenen

https://nl.wikipedia.org/wiki/Odilia_van_Keulen

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/10/22/10-22-0453-cordula.php

https://nl.wikipedia.org/wiki/Ursulaschrijn

https://zoeken.erfgoedbrugge.be/detail.php?id=707600746&titel=Het%20Ursulaschrijn%20van%20Hans%20Memling.

https://beeldgedicht.info/poezie/algemeen/balkt-memlinc