16 september

H. Cornelius (overleden 253), paus en martelaar en H. Cyprianus, bisschop

Cornelius (St. Knillis) werd als 21e paus gekozen na een periode van hevige christenvervolgingen onder keizer Decius, die in 251 overleed. De zetel van de paus was hierdoor bijna anderhalf jaar onbezet geweest sinds de marteldood van de vorige paus, Fabianus, in 250. Cornelius was paus van 251-253 en vergevingsgezind naar afvallige christenen die onder keizer Decius hun leven hadden gered door toch tot de Romeinse goden te offeren.

Deze afvalligen, lapsi, werden als lafaards gezien door veel christenen die juist wel heldhaftig vast hadden gehouden aan hun geloof in Christus. Novatianus, een vrome priester, sprak zich uit tegen de afvalligen en eiste strenge boetedoening voordat ze weer in de kerk konden worden opgenomen. Dat was dus tegen het beleid van Cornelius. Novatianus verklaarde zichzelf tot tegenpaus en beweerde dat de kerk geen absolutie voor afvalligen kon verlenen.

Cornelius kreeg steun van de bisschop van Carthago, H. Cyprianus, die daarom samen met hem op dezelfde dag vereerd wordt. Ook de patriarch van Antiochië, Fabius, bemoeide zich met deze zaak en hoewel hij het eerst eens was met Novatianus, koos hij later partij voor Cornelius’ milde standpunt. Hierdoor konden tevens in Antiochië afvalligen gemakkelijker terugkeren in de moederschoot van de Kerk. Novatianus riep tenslotte zoveel weerstand op dat hij gedwongen werd te vluchten. Daarmee was het schisma met Cornelius van de baan.

Links Cyprianus, rechts Cornelius

De opvolger van keizer Decius, Trebonianus Gallus, begon opnieuw christenen te vervolgen en hier werd Cornelius slachtoffer van. Cornelius werd gevangen genomen in Civitavecchia, waar hij ofwel door ontberingen stierf ofwel door onthoofding. Hij wordt afgebeeld met een hoorn, die verwijst naar zijn naam (Cornelius betekent: sterk als een hoorn) en is daarom patroon van boeren en rundvee.

Door verspreiding van zijn relieken werd zijn cultus verspreid tot in Noord-Europa en onze streken; met name in Aken was hij zeer populair door zijn relieken in de Abdij van Kornelimünster die Karel de Kale had geschonken. In Brabant wordt Cornelius wel Sint Knillis genoemd. In Aalbeke (België) worden elk jaar nog Sint Corneliusfeesten gehouden, die zijn ontstaan uit de vroegere Sint Corneliusommegang. Ook in Esbeek, Meerlo, Son en Geleen was Cornelius populair. In Borgharen bestond zelfs een St. Corneliusbroederschap.

Hij is beschermheilige van boeren en rundvee en wordt aangeroepen bij de pest, epilepsie, stuipen, zenuwziekten en overspannenheid. Epilepsie wordt daarom ook wel Corneliusziekte genoemd. Daarnaast behoort Cornelius samen met H. Quirinus van Neuss, H. Antonius Abt en H. Hubertus tot de Vier Heilige Maarschalken, omdat de plaatsen waar zij vereerd worden vaak in één bedevaart werden aangedaan, resp. Aken, Neuss, Wesel en Luik.

Bronnen en meer informatie:

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/09/16/09-16-0253-cornelius.php

https://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Cornelius

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/c/cornelius

http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/108 (Cornelius in Borgharen)

http://h-norbertus.nl/esbeek-als-bedevaartsoord-ter-ere-van-de-h-cornelius/

http://www.regiocanons.nl/noord-brabant/veghel/corneliuskapel/beeld–geluid/de-heilige-cornelius

http://www.buurt.kortrijk.be/aalbeke/corneliusfeesten

http://www.lecavzw.be/tradities/feesten/sint-corneliusfeesten-aalbeke-kortrijk

http://www.ethesis.net/hoogstraten/hoogstraten_hfst_3.htm (uitgebreide info over devotie in Beerse)

Hoofdstuk uit het boek Bedevaartplaatsten in Nederland

 

Engelstalig:

http://catholicsaints.info/pope-saint-cornelius/

https://en.wikipedia.org/wiki/Pope_Cornelius

http://www.loyolapress.com/our-catholic-faith/saints/saints-stories-for-all-ages?cId=402643

http://www.catholicireland.net/saintoftheday/saint-cyprian-bishop-and-saint-cornelius-pope-3rd-century-martyrs/

http://www.catholicculture.org/culture/liturgicalyear/calendar/day.cfm?date=2014-09-16

http://www.newadvent.org/cathen/11138a.htm (over Novatianus en het novatianisme)

https://www.franciscanmedia.org/saint-cornelius/ (met audio)

 

Achtergronden:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Decius

https://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Fabianus

https://nl.wikipedia.org/wiki/Tegenpaus_Novatianus

https://nl.wikipedia.org/wiki/Fabius_(patriarch)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Trebonianus_Gallus

https://nl.wikipedia.org/wiki/Abdij_van_Kornelim%C3%BCnster