13 september

h-johannes-chrysostomosH. Johannes Chrysostomus (347-407), kerkvader en kerkleraar.

Johannes is samen met Athanasius de Grote, Basilius de Grote en Gregorius van Nazianze één van de vier grote Oosterse kerkvaders en wordt samen met de laatste twee (Basilius en Gregorius dus) vereerd als de Drie Heilige Hiërarchen. Hij werd in 1568 uitgeroepen tot kerkleraar. Om zijn welsprekenheid wordt hij Chryso-stomos (Gulden mond) genoemd, met als eretitel Gouden Trompet van de Orthodoxie. Door paus Pius X werd hij in 1908 uitgeroepen tot patroon van christelijke predikers.

Vanwege zijn welsprekenheid ging Johannes eerst als retoricus werken, maar koos op latere leeftijd voor het monnikendom. Tegen zijn zin werd hij benoemd tot patriarch van Constantinopel. Hij was een groot liturgist en exegeet met een speciale aandacht voor de brieven van Paulus. Hij stond bekend om zijn vele geschriften en bevlogen preken, waarbij hij als bisschop geen blad voor de mond nam en mensen opriep tot een zuiver leven in geloof en zeden.

Behalve tot bijval, leidde dat ook tot grote ergernis, met name van keizerin Aelia Eudoxia, Oost-Romeins keizerin in Constantinopel, die zich persoonlijk aangevallen voelde en hem tot twee maal toe liet verbannen. Niettemin bleef hij ijveren voor de missie, zorgen voor de armen en schrijven voor de goede zeden, zowel in boeken als in brieven. Tijdens zijn reis op weg naar zijn laatste ballingschap, in Comana, overleed hij.

Keizerin Eudoxia’s zoon, Theododius II, werd door de nieuwe patriarch Proclus overgehaald Johannes’ relieken over te brengen naar Constantinopel. Inmiddels was het dertig jaar later. Pas na een schriftelijke excuusbrief van de nieuwe keizer kon de schrijn worden verplaatst. Kennelijk liet Johannes zich niet zomaar vermurwen. Deze translatie ging gepaard met vele wonderbaarlijke genezingen van mensen die het aanraakten. Zijn relieken kwamen te rusten in de Kerk van de Heilige Apostelen in Constantinopel. Deze kerk bestaat niet meer; op die plaats staat inmiddels al eeuwen de Fatih-moskee.

Tsjaikovski en Rachmaninov hebben liturgie van hem op muziek gezet. Helaas wordt Johannes Chrysostomos ook herinnerd om zijn anti-Joodse uitspraken, waarin hij de Joden verantwoordelijk hield voor de dood van Jezus. Daarvan werd door de Katholieke Kerk afstand genomen tijdens het Vaticaans Concilie in 1965 met de verklaring Nostra Ætate (In onze tijd).

Zijn naam leeft voor in het Chrysostomosfeest in Vlaanderen, ook wel het Honderd Dagen genoemd, waarmee op scholen gevierd wordt dat er extra aandacht is voor retorica in het Latijn en Grieks, maar dat vooral verworden is tot een werelds feest. Dit feest wordt gevierd rond 27 januari, de datum waarop de translatie van zijn relieken wordt herdacht.

 

Bronnen en meer informatie:

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/09/13/09-13-0407-johannes.php

https://nl.wikipedia.org/wiki/Johannes_Chrysostomus

https://www.lucepedia.nl/dossieritem/johannes-chrysostomus/johannes-chrysostomus-349350-407

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/j/johannes-chrysostomus

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/t/translatie-van-relieken-chrysostomus-gregorius

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/d/drie-heilige-hierarchen

Brief van paus Benedictus XVI: Bij de gelegenheid van het zestiende eeuwfeest van de sterfdag van de heilige Johannes Chrysostomos

 

Engelstalig:

https://www.franciscanmedia.org/saint-john-chrysostom/ (met audio)

http://catholicsaints.info/saint-john-chrysostom/

http://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-john-chrysostom-350-407-bishop-and-doctor-of-the-church/

http://www.loyolapress.com/our-catholic-faith/saints/saints-stories-for-all-ages?cId=402642

https://en.wikipedia.org/wiki/John_Chrysostom

http://www.orthodoxchurchquotes.com/category/sayings-from-saints-elders-and-fathers/st-john-chrysostom/

http://www.newadvent.org/cathen/08452b.htm

https://oca.org/saints/lives/2016/01/27/100327-translation-of-the-relics-of-st-john-chrysostom-the-archbishop-o

http://jewishencyclopedia.com/articles/4374-chrysostomus-joannes

 

Achtergronden:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Nostra_%C3%86tate

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/b/basilius-de-grote-gregorius-van-nazianze

https://nl.wikipedia.org/wiki/Aelia_Eudoxia

https://nl.wikipedia.org/wiki/Honderd_Dagen_(school)

http://www.lecavzw.be/tradities/rituelen/100-dagen

http://www.kerkenisrael.nl/vrede-over-israel/voi36-3c.php?sw=1600&sh=731

http://www.rd.nl/constantijn-heerser-onder-de-heiligen-1.695063

 

Liturgie:

https://www.muziekweb.nl/Link/U00000617336/CLASSICAL/Liturgie-van-de-heilige-Johannes-Chrysostomus-op-31

https://www.muziekweb.nl/Link/U00000585872/CLASSICAL/Liturgie-van-de-heilige-Johannes-Chrysostomus-op-41