18 augustus - Kenteringen Heiligen Vandaag

H. Helena (ca. 248-329), keizerin moeder.

Helena was de moeder van keizer Constantijn de Grote, de eerste keizer die de christenvervolgingen beëindigde, christenen privileges verschafte en zich liet dopen (echter pas op zijn sterfbed in 337). Helena zelf was van eenvoudige komaf, maar kreeg veel aanzien toen haar zoon keizer werd. Van hem kreeg ze de titel Augusta (Verhevene). Beiden hebben veel gedaan om het christelijk geloof te verbreiden.

Helena bekeerde zich rond 325 tot het christendom en ging op pelgrimsreis naar Jeruzalem, zoals door H. Eusebius is beschreven in zijn kerkelijke geschiedenis. Ze was zeer vroom, bad veel en gaf aan de armen, bezocht heilige plaatsen en stichtte kerken waar het geboortehuis van Nazareth zou hebben gestaan (dit werd de Geboortekerk), op de Hof van Olijven en op de plaats van Zijn Hemelvaart. Ook ontdekte zij het kruis van Jezus, dat haar in een visioen werd aangewezen. Ze liet een koepelkerk bouwen over de plaats waar ze het kruis gevonden had; dat is nu de Heilig Grafkerk in Jeruzalem. Het kruis van Jezus zou gevonden zijn op 3 mei. Daarom is 3 mei een feestdag geworden, de Heilig-Kruisvinding of kortweg Kruisvinding. Kruisrelieken worden bewaard in de Santa Croce in Gerusalemmebasiliek in Rome, die aan het Heilig Kruis is toegewijd. Deze basiliek ontstond uit een kapel in een deel van het vroegere paleis van Helena.

Helena vond nog meer: de spijkers van de kruisiging, de lans, het bord met de letters INRI en zijn tuniek. Deze tuniek, de Heilige Rok, wordt bewaard in de Dom van Trier, waar Helena hem persoonlijk naartoe zou hebben gebracht (daar had ze haar keizerlijke residentie).

Deze naadloze, niet-verdeelde Rok is geworden tot symbool van de eenheid der christenen. Het gaat bij de verering van de Rok en het Heilig Kruis niet om het voorwerp, maar om het beeld van Christus. Zelfs de Heilige Trap uit het pretorium van Pontius Pilatus, die Jezus zou hebben beklommen, nam zij mee naar Rome. Deze bevindt zich nu tegenover de Sint-Jan van Lateranenbasiliek en mag alleen op de knieën worden beklommen, waarmee men een volle aflaat kan verdienen.

Op 14 september 335 werd de Heilig Grafkerk (de eerste koepelkerk) officieel ingewijd die in opdracht van Helena en Constantijn gebouwd werd ter ere van Jezus’ verrijzenis en het Heilig Kruis.

Deze datum werd een feestdag, de zgn. Eerste Kruisverheffing, en wordt jaarlijks gevierd op 14 september, om te herdenken dat Jezus het kruis vrijwillig opnam en het kruis daardoor symbool is geworden van het lijden van Jezus èn van zijn overwinning op het kruis, door zijn verrijzenis. Ook dit feest hebben we dus aan Helena te danken. De huidige Heilig Grafkerk is overigens meerdere keren herbouwd na plunderingen en verwoestingen.

Helena’s hoofd wordt als reliek vereerd in Trier, waar zij haar keizerlijke residentie had en waar zij de Heilige Rok naartoe heeft gebracht. In Trier wordt ook regelmatig een heiligdomsvaart gehouden.

Bronnen en meer informatie:

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/08/18/08-18-0328-helena.php

https://nl.wikipedia.org/wiki/Helena_(heilige)

http://www.dionysiusparochie.nl/spiritualiteit/heiligen/kinderen/18-augustus-keizerin-helena/

http://www.jaapfijnvandraat.nl/index.php?page=artikel&id=2242

Engelstalig:

https://en.wikipedia.org/wiki/Helena_(empress)

https://www.britannica.com/biography/Saint-Helena

http://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-helen-c-250-330-mother-of-constantine/

http://www.catholicireland.net/saintoftheday/in-search-of-the-cross-st-helen/

http://catholicsaints.info/saint-helena/

http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=123