Z. Stanley Francis Rother (1935-1981), missionaris, martelaar, “de herder die niet wegrende”.
Stanley is de eerste Amerikaan van geboorte die als martelaar is erkend en zalig verklaard.
Hij was een sterke boerenzoon uit Okarche (ten noordwesten van Oklahoma City) uit een katholiek gezin, die gehoor wilde geven aan zijn priesterroeping. Op zijn eerste seminarie werd hij geweigerd vanwege slechte cijfers, maar met hulp van de bisschop kon hij studeren in Maryland en werd in 1963 tot priester gewijd. Hij werkte eerst als parochiepriester in het aartsbisdom Oklahoma City, voordat hij op eigen verzoek in 1968 als missionaris naar Guatamala werd uitgezonden.
In Guatamala werkte hij in de hooglanden van Santiago Atitlán bij het Tz’utujil-volk, een etnische bevolkingsgroep van Maya’s en zeer verarmd door lage lonen en dwangarbeid. Stanley werkte vanuit de Katholieke Missie van Oklahoma aan armoedebestrijding, leerde Spaans en de inheemse Tz’utujiltaal en werkte samen met een radiostation van waaruit taal- en wiskundelessen werden uitgezonden. Ook vertaalde hij na enkele jaren het Nieuwe Testament en preekte in de inheemse taal.
Naast dit alles stichtte hij een klein ziekenhuis en gebruikte hij zijn kennis van landbouw en techniek als boerenzoon om de mensen te helpen. Hij werd dan ook zeer geliefd, omdat hij geen onderscheid maakte tussen ras en stand en altijd bereid was te helpen. Hij was een bekende figuur, ook omdat hij graag pijp rookte. Door de bevolking werd hij Padre Apla’s genoemd (Vader Franciscus, naar zijn tweede naam).
Deze bevolkingsgroep werd zwaar vervolgd in de jaren 1960-1996. Die periode wordt ook wel de Guatemalteekse of Maya-genocide genoemd, omdat Maya’s, waaronder niet alleen guerrillastrijders maar ook vele onschuldige burgers, massaal werden afgeslacht door de militaire regering. Het radiostation waar Stanley bij werkte werd vernietigd en de directeur vermoord, evenals vele van zijn catechisten en parochianen. Ondanks het gevaar wilde hij niet vluchten. Hij schreef hier zelf over:
“Een herder kan niet rennen bij het eerste teken van gevaar.”
Stanley kwam door zijn solidariteit met de bevolking op de dodenlijst te staan en werd door zijn meerderen gesommeerd terug te keren naar Oklahoma. Dat deed hij met tegenzin in januari 1981, maar met Pasen van dat jaar keerde hij terug. Op 28 juli 1981 werd hij ’s nachts doodgeschoten in zijn pastorie in Santiago Atitlán in Guatemala.
Stanley werd begraven in zijn woonplaats, maar zijn hart ligt onder het altaar van ‘zijn’ kerk in Santiago Atitlán, de Saint James the Apostle Church, op verzoek van zijn parochianen. Zijn moordenaars werden later vrijgesproken, waarschijnlijk onder druk van Amerikaanse autoriteiten, die de linkse guerilla
Hij werd op 23 september 2017 zalig verklaard door paus Franciscus. In 2019 werd bekend gemaakt dat het meisje op de iconische foto gevonden is en nog leeft; aldus het aartsbisdom Oklahoma op Instagram.
Op 17 februari 2023 werd in Oklahoma City een heiligdom voor hem geopend en geconsacreerd, de Blessed Stanley Rother Shrine, waarin Stanley in een kapel is bijgezet en waarin ook een museum en bezoekerscentrum zijn gevestigd. Over de dood van Stanley Rother heeft de Nederlandse priester Henri Nouwen een boek geschreven: “Love in a Fearful Land, a Guatemalan Story”.
Bronnen en meer informatie:
http://www.heiligen.net/heiligen/07/28/07-28-1981-stanley.php
https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/nieuws/martelaar-stanley-rother-eerste-amerikaanse-zalige
Engelstalig:
https://archokc.org/stanleyrother
https://archokc.org/news/bl-stanley-francis-rother-americas-first-martyr-after-40-years
https://www.ewtn.com/catholicism/library/missionary-and-martyr-5833
https://www.franciscanmedia.org/saint-of-the-day/blessed-stanley-rother/ (met audio)
https://www.franciscanmedia.org/franciscan-spirit-blog/father-stanley-rother-first-american-martyr/
https://thislandpress.com/2014/12/16/making-the-case-for-martyrdom/
https://catholicsaints.info/blessed-stanley-francis-rother/
https://en.wikipedia.org/wiki/Stanley_Rother
https://www.holytrinityok.org/rother/his-life-story
Achtergronden:
https://en.wikipedia.org/wiki/Tz%CA%BCutujil_people
https://en.wikipedia.org/wiki/Guatemalan_genocide
https://apnews.com/article/district-of-columbia-us-news-guatemala-oklahoma-city-1e8f0c2ac5ba06eb87a47e068015b384 (over de opening van het heiligdom en vele foto’s daarvan)
https://www.catholicnewsagency.com/column/50425/love-in-a-fearful-land-a-guatemalan-story (over het boek dat Henry Nouwen schreef)
https://archokc.org/micatokla (over de Oklahoma Mission, de katholieke missie waar father Stanley Rother toe behoorde)
https://www.instagram.com/p/B0h0m1Kl5qn/?igshid=gl0g5jj7c0h7 (aartsbisdom Oklahoma over het meisje van de foto, dat father Stanley een handje geeft)
