H. Titus Brandsma (1881-1942), journalist, mysticus martelaar.
Opleiding en werk
Titus, geboren Anno Sjoerd, werd geboren nabij Bolsward in Oegeklooster. In 1898 trad hij in bij de Karmelieten in Boxmeer en nam de naam Titus aan (naar zijn vader en de leerling van Paulus). Na zijn studies theologie en filosofie in Rome werd hij docent filosofie in school van de paters karmelieten te Oss en in 1923 (vanaf de oprichting) hoogleraar geschiedenis van de wijsbegeerte en mystiek aan de Katholieke Universiteit van Nijmegen.
Voor Friesland
Ook zette hij zich in voor de bevordering van de Friese cultuur door in 1924 deel te nemen aan de eerste pelgrimage naar Dokkum voor Friese paters en door de Broederschap van de HH. Bonifatius en Gezellen op te richten, die het Bonifatiusheiligdom (een kapel en processiepark) hebben laten bouwen. Daarnaast bevorderde hij de katholieke journalistiek en het Friese onderwijs.
Verzet
Vanaf 1935 was hij spiritueel adviseur van de rooms-katholieke journalisten. Tijdens de bezetting publiceerde Titus over de gevaren van het nationaalsocialisme en streed voor persvrijheid. Toen hij in 1941, nadat hij alle redacties van katholieke kranten had bezocht, een pamflet schreef tegen het publiceren van advertenties van de NSB in katholieke kranten en tijdschriften, werd hij op 19 januari 1942 gearresteerd en gevangen gezet in Scheveningen.
Gevangenschap
Daar schreef hij de veertien lijdensmeditaties voor de Kruisweg van het processiepark in Dokkum, een biografie over H. Teresia van Avila en het mystieke gedicht “O Jezus, als ik U aanschouw”. Via Scheveningen kwam hij in kamp Amersfoort en Kleef en daarna in Dachau, waar hij na vele martelingen stierf door ontberingen en een dodelijke injectie.
Postume eerbewijzen
Titus kreeg in 1982 postuum het Verzetsherdenkingskruis toegekend en werd in 1985 zalig verklaard door paus Johannes Paulus II, die hem erkende als martelaar. In maart 2004 werd de Jozefkerk in Nijmegen omgedoopt tot Titus Brandsma Gedachteniskerk en in 2005 werd hij uitgeroepen tot Grootste Nijmegenaar aller tijden. Verder herinneren de Bonifatiuskapel in Dokkum aan hem en het Titus Brandsmamuseum in Bolsward.
Ontmoeting tussen zaligen
Waarschijnlijk heeft Titus ook de Z. Karl Leisner ontmoet in 1939, toen Karl college volgde bij Titus. Karl Leisner was even over de grens bij Kleve jongerenwerker, werd opgepakt om zijn verzet tegen de Nazi’s en werd in Dachau clandistien priester gewijd.
Van Vitus naar Titus
Leuk weetje: In Leeuwarden bestaat een meditatieve stadswandeling: van Vitus naar Titus, langs plaatsen van kerken en vroegere kloosters en waarbij stil gestaan wordt bij personen die hier hebben geleefd, of bij heiligen die de gelovigen in die tijd konden bezielen en begeesteren of bemoedigen.
Plechtigheden
De Radboud Universiteit in Nijmegen, waar hij hoogleraar was, bereidde verschillende festiviteiten voor over het leven van Titus Brandsma naar aanleiding van zijn aanstaande heiligverklaring, oa met een academische plechtigheid, een boek en een wandeling langs voor Titus bekende plaatsen (update 30-11-2021). Ook in het Bisdom Den Bosch werden veel activiteiten georganiseerd.
Heiligverklaring
In 2017 was het 75 jaar geleden dat Titus overleed en werd bekend gemaakt dat een wonder wordt onderzocht. Titus is op 15 mei 2022 heilig verklaard, omdat paus Franciscus op 25 november 2021 het tweede wonder heeft erkend waarbij pater Michael Driscoll werd genezen van kanker op voorspraak van Titus Brandsma. Katholieke journalisten pleiten bij paus Franciscus om Titus uit te laten roepen tot patroonheilige van de journalistiek.
In juli 2023 is besloten om in Friesland van de feestdag van Titus een herdenkingsdag te maken en is in het kader daarvan een fietstocht en een wandel- cq pelgrimsroute uitgezet. In mei 2024 zijn twee nieuwe boeken over Titus Brandsma verschenen: een bloemlezing van Titus over vrede “Zo verborgen is God niet” en een biografie “Denker voor Gods aangezicht”.
O, Jezus, als ik U aanschouw
Dan leeft weer dat ik van U hou
En dat ook Uw hart mij bemint
Nog wel als Uw bijzondren vriend.Al vraagt dat mij meer lijdensmoed
Och, alle lijden is mij goed
Omdat ik daardoor U gelijk
En dit de weg is naar Uw RijkIk ben gelukkig in mijn leed
Omdat ik het geen leed meer weet,
Maar ’t alleruitverkorenst lot
Dat mij vereent met U, o God.0 laat mij hier maar stil alleen
Het kil en koud zijn om mij heen
En laat geen menschen bij mij toe
’t Alleen zijn word ik hier niet moe.Want Gij. O Jezus, zijt bij mij
Ik was U nimmer zoo nabij.
Blijf bij mij, bij mij, Jezus zoet,
Uw bijzijn maakt mij alles goed.
Bronnen en meer informatie:
Dossier Titus Brandsma op RKdocumenten (met homilies bij zalig- en heiligverklaring)
Speciaal magazine over Titus Brandsma
https://www.knr.nl/nieuws/oproep-titus-brandsma-patroonheilige-journalisten/
https://www.bisdomdenbosch.nl/titusbrandsma/
https://www.heiligverklaringtitusbrandsma.nl/biografie-titus/
https://www.ru.nl/over-ons/overradboud/geschiedenis/titus-brandsma/
http://www.nederlandscarmelitaansinstituut.nl/pagina/5/Titus_Brandsma.html
http://wp.titusbrandsmainstituut.nl/nl/?page_id=189
http://www.karmel.nl/pagina/13/Titus_Brandsma.html
http://www.titusbrandsmamemorial.nl/
http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/07/27/07-27-1942-titus.php
http://www.bonifatiuskapel.nl/html/titusbrandsma_1.html
http://www.rd.nl/kerk-religie/titus-brandsma-liet-in-friesland-zijn-sporen-na-1.270933
http://www.kro-ncrv.nl/inspiratie/katholiek-abc/t/370-8338-titus-brandsma
https://www.karmel.nl/wp-content/uploads/2018/02/De-Mystagoog-Titusa-Brandsma.pdf
https://www.karmel.nl/wp-content/uploads/2018/02/mijn_cel_-_dagorde_van_een_gevangene.pdf
http://www.dachau.nl/page/418/titus-brandsma.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Titus_Brandsma
https://sites.google.com/site/beeldfiguren/titus-brandsma
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/542 (Titus Brandsma in Nijmegen)
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/107 (Titus Brandsma in Bolsward)
http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/173 (Titus Brandsma in Dokkum)
https://www.lucepedia.nl/dossier/brandsma-titus
https://www.kn.nl/verdieping/veertigdagentijd/de-kruisweg-van-titus-brandsma/
http://www.11en30.nu/de-canon-vensters/titus-brandsma
https://www.omropfryslan.nl/nijs/1110018-fideo-boalsert-grutsk-op-titus-brandsma
https://www.amelanderhistorie.nl/news/titus-brandsma-en-ameland/
https://www.bisdomdenbosch.nl/pater-voor-journalisten/
Audiotour: In het spoor van Titus, naar Ugoklooster
Podcast: Titus, een reis langs een leven (5 afleveringen)
TV-uitzending Helden en Herrieschoppers over Titus Brandsma
TV-uitzending Titus Brandsma, held en heilige
Glossy: Titus Brandsma special (uitgave van Bisdom Groningen-Leeuwarden)
Laatste nieuws: 15 mei 2022 wordt Titus Brandsma heilig verklaard
Heiligverklaring Titus Brandsma nabij (nieuws 26 juli 2017)
Vaticaan onderzoekt wonder op voorspraak van Titus Brandsma (nieuws 11 januari 2018)
Acht opstellen van Titus Brandsma ontdekt (nieuws 18 september 2019)
https://www.radboudrecharge.nl/nl/artikel/titus-brandsma-mogelijk-in-februari-heilig-verklaard (nieuws 28-12-2020)
https://www.omropfryslan.nl/nieuws/1104175-heiligverklaring-titus-brandsma-weer-stap-dichterbij (nieuws 10-11-2021)
https://nos.nl/artikel/2407027-priester-en-oorlogsheld-titus-brandsma-wordt-door-paus-heilig-verklaard (nieuws 25-11-2021)
https://www.voxweb.nl/nieuws/radboud-universiteit-plant-festiviteiten-rond-heiligverklaring-titus-brandsma (nieuws 30-11-2021)
https://www.kerknet.be/kerknet-redactie/nieuws/titus-brandsma-en-charles-de-foucauld-op-15-mei-heilig-verklaard (nieuws 4-3-2022)
Engelstalig:
http://www.ocarm.org/en/content/ocarm/iconization-titus-brandsma
http://carmelnet.org/brandsma/html/biog1.html
http://carmelitesofboston.org/spirit-of-carmel/our-saints/st-titus-brandma/
http://catholicsaints.info/blessed-titus-brandsma/
Achtergronden:
https://nos.nl/artikel/2483431-heilige-titus-brandsma-krijgt-herdenkingsdag-in-friesland
https://www.kn.nl/nieuws/lokaal/zaligen-titus-brandsma-en-karl-leisner-kenden-elkaar/
https://www.villamedia.nl/artikel/titus-brandsmas-zoektocht-naar-waarheid
http://www.titusbrandsmamuseum.nl/
https://www.titusbrandsmainstituut.nl/nl/wp-content/uploads/2019/04/Pijnlijk-mooi-Friesch-Dagblad-30-03-2019.pdf (over de staties geschreven voor Dokkum door Titus Brandsma)
https://nederlandscarmelitaansinstituut.nl/wp-content/uploads/2018/01/mijn_cel_-_dagorde_van_een_gevangene.pdf (Titus’ beschrijving van zijn gevangenschap in Scheveningen)
https://nederlandscarmelitaansinstituut.nl/wp-content/uploads/2018/01/rkv_19_pdf.pdf (over de Mystiek van de Carmel, door Titus Brandsma)
https://nederlandscarmelitaansinstituut.nl/wp-content/uploads/2018/02/rkv_16_pdf.pdf (Naar Jezus door Maria, door Titus Brandsma)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Verzetsherdenkingskruis
http://www2.nijmegen.nl/content/119457/titus_brandsma_gekozen_als_grootste_nijmegenaar_aller_tijden
http://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=379 (toespraak in Nederlandse vertaling van paus Johannes Paulus II bij zaligverklaring Titus Brandsma)
http://www.titusbrandsmamemorial.nl/biografieen.html
https://websjop.afuk.frl/winkel/van-vitus-naar-titus-meditatieve-wandeling-door-leeuwarden/