22 juli - Kenteringen Heiligen Vandaag

H. Maria Magdalena (eerste eeuw), Apostel der Apostelen.

Sinds begin juni 2016 wordt Maria Magdalena liturgisch gelijkwaardig aan de apostelen gevierd. Dat is bepaald door paus Franciscus, omdat zij de eerste getuige is van de verrezen Christus en de boodschap van de verrijzenis als eerste verkondigde. Daarom wordt ze eerste Verkondiger, Apostel der Apostelen genoemd.

Christus heeft haar tegenover de apostelen geëerd met het apostolisch ambt, zo is nu beschreven in de Latijnse prefatie – de lofprijzing waarmee het eucharistisch gebed begint. Kardinaal Sarah, prefect van de Congregatie voor het de Goddelijke Eredienst en de Bediening van de Sacramenten van het Vaticaan, noemt Maria Magdalena een model voor het dienstwerk van vrouwen in de Kerk. Deze officiële feestdag moet dus aansporen tot een diepere reflectie over de waardigheid van vrouwen, aldus aartsbisschop Arthur Roche, secretaris van de Congregatie.

Maria Magdalena was één van de vertrouwelingen van Jezus. Hij had bij haar demonen uitgedreven (Lucas 8) en bleef bij Hem toen hij werd gekruisigd en bleef huilend bij zijn graf. In Johannes 20, 1-18 staat hoe zij bij de groep vrouwen was die het lege graf ontdekten en als eerste vrouw de apostelen inlichtte (die haar eerst niet geloofden). Magdalena is afgeleid van Magdala, een stadje op de westelijke oever van het Meer van Tiberias.

Deze Maria van Magdala is waarschijnlijk verward met de zondige vrouw die huilend Jezus’ de voeten zalfde met dure olie (Lucas 7, 36-50) en met Maria van Bethanië (Lucas 10, 39-42), die beiden door Jezus als voorbeeld werd gesteld: resp. omdat ze zoveel liefde betoonde, en zo goed luisterde. Gaandeweg werd zij steeds meer met een bekeerde prostituee en dus als zondige vrouw geassocieerd, mede door de preken van paus Gregorius de Grote in de 6e eeuw.

Pas in 1969 rectificeerde paus Paulus VI de verwarring rond Maria Magdalena en werd zij om haarzelf, als getuige van Jezus’ verrijzenis, vereerd, hoewel de beeldvorming van een prostituee erg hardnekkig is gebleven. Er bestaat een apocrief Evangelie volgens Maria Magdalena, waarin zij als spiritueel leider naar voren komt. Dit evangelie heeft de canon niet gehaald en staat dan ook niet in de Bijbel. De beeldvorming van vrouwen zou ook daarmee misschien heel anders zijn geweest door de eeuwen heen.

In de Middeleeuwen ontstond de legende dat ze na Jezus’ Hemelvaart nog dertig jaar in de woestijn zou hebben geleefd, slechts bekleed door haar lange haren en gevoed door engelen. In de Gouden Legende (Legenda Aurea) uit de dertiende eeuw zou ze met haar zus Marta en haar broer Lazarus naar Marseille zijn gegaan, waar ze mensen bekeerde en zich daarna terugtrok in een grot in het Massief van Sainte Baume. In de dertiende eeuw werd dit officieel een bedevaartsoord. La Sainte-Baume behoort daarom tot de heilige bergen van de Provence.

In Saint-Maximin-la-Sainte-Baume staat een gotische kathedraal, gebouwd op de crypte van Maria Magdalena waar relieken van haar bewaard worden; de grootste gotische kerk van de Provence met een groot orgel. Ook Vézelay is een bedevaartsoord voor Maria Magdalena: de basiliek aldaar staat op de werelderfgoedlijst van de UNESCO. Paus Franciscus noemde haar in zijn catechese in mei 2017 nog Apostel van de Hoop.

In de Oosterse kerken gelooft men dat ze is overleden in Efeze en dat haar relieken naar Constantinopel werden overgebracht in 886.

Maria Magdalena behoort tot de zeven primaire heiligen, samen met H. Agatha, H. Agnes, H. Anastasia, H. Cecilia, H. Catharina van Alexandrië en H. Lucia.

Maria Magdalena is veelvuldig verfilmd, wat haar beeldvorming mede heeft beïnvloed: denk aan de films Jesus Christ Superstar uit 1973 (als de prostituee), The Last Temptation of Christ uit 1988 (als de vrouw van Jezus), The Da Vinci Code uit 2006 (als de geliefde en vrouw van Jezus) en Mary Magdalene uit 2018 (als volgelinge van Jezus en apostel).