H. Bartholomeüs van Braga (1514-1590)
Bartholomeo Fernandez dos Martires is een Portugese heilige. Hoewel hij een natuurlijke dood is gestorven, wordt hij ‘dos Mártires’ – ‘Van de Martelaren’ genoemd, omdat hij zich bij zijn intreding noemde naar de kerk waar hij gedoopt was: de basiliek Onze Lieve Vrouw van de Martelaren in Lissabon – zo genoemd naar de martelaren ten tijde van de Moorse overheersing.
Hij was nog maar 14 jaar oud toen hij intrad bij de Dominicanen, in 1528. Pas op zijn 28e begon hij theologie te studeren en bleek een briljant student. In Évora vestigde koning Manuel I in 1540 zijn koninklijk paleis en stelde Bartholomeüs in 1552 aan tot docent en predikant van het koninklijk hof. In 1559 werd hij tegen zijn zin aartsbisschop van Braga en daarmee ook Primaat van Spanje, omdat het het oudste aartsbisdom van het Iberisch schiereiland is. Vandaar dat hij ook wel Bartholomeüs van Braga wordt genoemd.
Hij nam zijn benoeming echter zeer serieus en tijdens het Concilie van Trente, waar Bartholomeüs in 1562 en 1563 aanwezig was, zette hij zich sterk in voor hervorming van catechese en inzet voor de moraaltheologie. Hij dwong veel respect af en had veel invloed door zijn enorme theologische kennis. Hij raakte bevriend en werkte samen met H. Carolus Borromeus.
Bartholomeüs voerde vele vernieuwingen na het Concilie uit in zijn bisdom, zoals verbetering van priesteropleidingen door het stichten van het eerste seminarie van Portugal en door het schrijven van een nieuwe catechismus in de volkstaal, die hij toegankelijk maakte voor lekengelovigen door veel te reizen door zijn bisdom en dit bekend te maken aan het publiek.
Daarnaast stichtte hij zieken- en verpleegtehuizen en pleitte voor lichtere straffen op gelovigen die afdwaalden van het geloof en tegen publieke terechtstellingen – in tegenstelling tot wat de Inquisitie velen oplegde.
Als aartsbisschop legde hij veel pastorale bezoeken af en was een voorbeeld van naastenliefde tijdens de uitbraak van de pest in 1570 en tijdens de economische crisis die volgde in 1574. Hij werd daarom wel “Heilige Aartsbisschop, Vader van de Armen en de Zieken” genoemd.
Hij trok zich in 1582 terug als broeder in het dominicaanse klooster in Viana do Castelo, waar hij op 16 juli 1590 overleed. Hij werd al tijdens zijn leven als heilige beschouwd, wat in 2019 bekrachtigd werd door paus Franciscus.
Hij werd in 2001 zalig en in 2019 heilig verklaard. Hij was één van de patroonheiligen van de Wereldjongerendagen 2023.
Bronnen en meer informatie:
https://dominicanen.nl/2019/11/heiligverklaring-bartholomeus-van-de-martelaren/
https://kro-ncrv.nl/bartholomeus-der-martelaren-heiligverklaard
Uit het boek “Levens der heiligen, kerkvaders en martelaren”
Engelstalig:
https://www.vatican.va/news_services/liturgy/documents/ns_lit_doc_20011104_beat-fernandes_en.html
https://en.wikipedia.org/wiki/Bartholomew_of_Braga
https://catholicsaints.info/saint-bartolomeu-dei-martiri-fernandes/
https://saintscatholic.blogspot.com/2014/03/bl-bartolomeu-fernandes-dos-martires-op.html
https://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=7088
https://www.newadvent.org/cathen/02314b.htm
Achtergronden:
https://es.wikipedia.org/wiki/%C3%89vora
https://nl.wikipedia.org/wiki/Bas%C3%ADlica_de_Nossa_Senhora_dos_M%C3%A1rtires
https://nl.wikipedia.org/wiki/Concilie_van_Trente
https://pt.wikipedia.org/wiki/Primaz_das_Espanhas
https://pt.wikipedia.org/wiki/Bartolomeu_dos_M%C3%A1rtires