10 juli - Kenteringen Heiligen Vandaag

H. Knud IV (ca. 1043-1086) van Denemarken, koning

Knud (ook geschreven als Knoet, Canute of Knut, bekend als Knud de Heilige) was de zoon van koning Sven II Estrithson van Denemarken en de (achter)neef van koning Knud de Grote van Engeland. Hij wilde graag zijn oom Knud de Grote van Engeland opvolgen als koning van Engeland, maar moest twee maal zijn nederlaag erkennen, in 1075 en 1085, toen hij Willem de Veroveraar probeerde te verslaan.

Hij huwde de Vlaamse prinses Adela, dochter van de graaf Robrecht I de Fries (graaf van Vlaanderen), die hem steunde in zijn poging Engeland te veroveren. Dat liep echter uit op een fiasco, omdat de bemanning in opstand kwam na diverse aanvallen en zijn broer Olaf, die de opstandelingen steunde, gevangen werd genomen.

In 1080 werd Knud tot koning van Denemarken gekroond na de dood van zijn broer Harald III. Knud IV zorgde voor veiligheid en bestuurde zijn land met strenge maar rechtvaardige hand. Hij bevorderde het christendom in Denemarken, oa door relieken van H. Alban en H. Oswald uit Engeland te schenken aan de kerk in Odense en de kathedraal van Lund te laten bouwen.

Ook stuurde hij missionarissen naar het gebied van het huidige Estland en Letland om ook daar kerken, kloosters en scholen te laten bouwen. Knud IV steunde de kerk met grote fondsen, vaardigde kerkelijke wetten uit die de geestelijkheid beschermden en pleitte krachtig voor gerechtigheid en barmhartigheid.

Opstandelingen, gesteund door diens eigen broer Olaf, bevochten de belastinghervormingen waarbij tienden naar de geestelijkheid en de oorlogen tegen Engeland vloeiden, en Knud vluchtte vervolgens naar Odense op het eiland Fünen.

Daar werd Knud IV samen met zijn broer Benedictus/Bent en 17 gezellen in de middeleeuwse kerk van de priorij van Sint-Albanus (de latere Sankt Knuds Kirke) vermoord, nadat hij gebiecht had en voor het altaar knielde om te bidden. Hij werd daarmee de eerste Deense martelaar.

Na zijn dood werden vele wonderen gemeld, zoals genezingen van blinden, doven en zieken en werd hij al spoedig, in 1101, heilig verklaard door paus Paschalis II, op voorspraak van zijn opvolger Erik III en een door de Engelse monnik Ailnoth/Ælnoth van Canterbury geschreven vita.

De kerk waar Knud vermoord werd, werd later verbouwd en naar hem vernoemd tot Sankt Knuds Kirke, beter bekend als de kathedraal van Odense.

Zijn vrouw vluchtte na zijn dood naar Vlaanderen, waar zijn zoon, Karel de Goede, de latere graaf van Vlaanderen, ook voor het altaar zou worden vermoord (in 1127 in Brugge) en zalig is verklaard (feest 2 maart). Zij schonk nog een speciaal zijden deken met de afbeelding van een adelaar voor zijn kist, het zgn. ‘adelaarstapijt’, dat in de Sankt Knuds Kirke wordt bewaard. Overigens wordt tegenwoordig betwist of dit niet een deken is geweest van zijn broer Benedictus, die naast hem is begraven.

Knud IV is patroonheilige van Denemarken. Zijn kroon werd nog door Knud persoonlijk geschonken aan de kathedraal van Roskilde, dat bekend is als begraafplaats van de koningen en op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat. Knud IV prijkt ook op het wapen van de gemeente Odense.

Zijn feestdag wordt gevierd op 10 juli en en staat op sommige kalenders vermeld op 19 januari. In Zweden en Finland wordt zijn feestdag gevierd op 13 januari, de zgn. Sint Knoetsdag, twintig dagen na Kerstmis – deze dag is genoemd naar de neef van Knud IV, Knud Lavard, maar wordt tevens geassocieerd met Knud IV.

In de Santa Maria in Transpontina in Rome is een kapel gewijd aan Knud de Heilige (daar: San Canuto). In de kapel hangt een schilderij van Knud en wordt een relikwie van hem bewaard, die werd geschonken door een arts die in 1833 had deelgenomen aan het onderzoek van het skelet van Knud in Odense.

Bronnen en meer informatie:

https://www.heiligen.net/heiligen/07/10/07-10-1086-knud.php

https://nl.wikipedia.org/wiki/Knoet_IV_van_Denemarken

http://www.katolsk.no/biografier/historisk/knut

Engelstalig:

https://catholicsaints.info/saint-knud/

https://catholicsaints.info/catholic-encyclopedia-saint-canute-iv/

https://www.catholicireland.net/saintoftheday/st-canute-of-denmark-1043-86/

https://en.wikipedia.org/wiki/Canute_IV_of_Denmark

https://www.catholicnewsagency.com/saint/st-canutus-king-of-denmark-121

https://sanctoral.com/en/saints/saint_canutus.html

Achtergronden: