15 juni

H. Vitus (overleden ca. 304), Noodhelper en martelaar

Vitus is één van de Veertien Noodhelpers en wordt met name aangeroepen bij epilepsie en zenuwaandoeningen maar ook bij toevallen, de vitusdans, honden- en slangenbeten, bedplassen en stormen en is beschermheilige voor huisdieren (m.n. honden).

Vitus is daarnaast de beschermheilige van dansers, acteurs en zangers, omdat de Vitusdans naar hem is genoemd, ofschoon deze ziekte niets met dansen te maken heeft; de symptomen zijn echter schokkerig en lijken op dansende bewegingen. De vitusdans heet tegenwoordig Chorea van Sydenham of chorea minor en wordt ook wel verward met de sint-jansziekte, waarbij men dwangmatig danst.

Hij werd geboren op Sicilië (vermoedelijk in Mazara del Vallo, waar hij derhalve patroonheilige van is) als zoon van een senator. Op 12-jarige leeftijd bekeerde hij zich tot het christendom door zijn leermeester Modestus en verzorgster Crescentia en probeerde zijn vader te bekeren, die daar niet van gediend was. Vitus en zijn kompanen werden in de gevangenis geworpen door de prefect Valerianus, waar zij werden bevrijd door engelen en vluchtten naar het zuiden van Italië (Lucania). Daar bekeerden zij velen.

Vitus werd echter opnieuw gevangen genomen en gemarteld, omdat hij weigerde aan de Romeinse goden te offeren, zelfs nadat hij in Rome de zoon van keizer Diocletianus door gebed had weten te genezen van krankzinnigheid. Diocletianus betichtte hem van toverij en gooide hem voor de leeuwen, die hem weigerden te verscheuren toen hij een kruisteken voor hen maakte. Vervolgens wierp hij Vitus in een vat met kokende olie en hing hem op aan een stellage. Toen Vitus, Modestus en Crescentia tenslotte stierven barstte een enorme storm los die meerdere tempels vernietigde. Ze werden begraven door een vrome vrouw, Florentia.

Vitus’ naamdag werd in de Middeleeuwen met midzomer geassocieerd. Men zei toen: “Nach St. Veit wendet sich die Zeit”. Vitus draagt in de iconografie vaak een haan bij zich, die waakzaamheid symboliseert en verwijst naar bijgelovige praktijken. De palmtak verwijst naar zijn martelaarschap. De hondjes verwijzen naar de legende waarin hij een door honden verscheurd kind tot leven zou hebben gewekt.

Vitus’ relieken rusten in de Karolingische benedictijnenabdij van Corvey in Duitsland. Vitus is patroon van Tsjechië en van vele steden, o.a. van Winschoten (in het stadswapen, omdat Winschoten ressorteerde onder de abdij van Corvey) en de omgeving van Het Gooi (omdat die streek onder Stift Hoog-Elten behoorde, waarvan Vitus patroonheilige was), waar de Sint Vituskerk in Hilversum bekend is om de hoogste neogotische toren van Nederland en een eigen Vitusaltaar heeft.

Leuk weetje: In Leeuwarden bestaat een meditatieve stadswandeling: van Vitus naar Titus (Brandsma), langs plaatsen van kerken en vroegere kloosters en waarbij stil gestaan wordt bij personen die hier hebben geleefd, of bij heiligen die de gelovigen in die tijd konden bezielen en begeesteren of bemoedigen.

Bronnen en meer informatie:

http://www.heiligen-3s.nl/heiligen/06/15/06-15-0304-vitus.php

https://www.kro-ncrv.nl/katholiek/encyclopedie/v/vitus

https://nl.wikipedia.org/wiki/Vitus

https://hilversum.okkn.nl/pagina/25/wie_was_sint_vitus_

 

Engelstalig (Vitus ook bekend als Guy):

https://en.wikipedia.org/wiki/Vitus

http://www.newadvent.org/cathen/15490b.htm

http://www.catholic.org/saints/saint.php?saint_id=140

http://catholicsaints.info/saint-vitus/

http://catholicsaints.info/golden-legend-lives-of-saints-vitus-and-modestus/

 

Duitstalig (Vitus ook bekend als Veit):

https://www.heiligenlexikon.de//BiographienV/Vitus_Veit.htm

http://kirchenundkapellen.de/kirchenpz/Vitus_Veit.htm

 

Achtergronden:

http://www.heiligen.net/heiligen/08/08/08-08-1445-noodhelpers.php

https://www.kro.nl/katholiek/abc/veertien-heilige-helpers

https://nl.wikipedia.org/wiki/Diocletianus

https://nl.wikipedia.org/wiki/Abdij_van_Corvey

https://nl.wikipedia.org/wiki/Chorea_van_Sydenham (St. Vitusdans)

https://nl.wikipedia.org/wiki/Sint-jansziekte

https://www.kro.nl/katholiek/nieuws/125-jaar-sint-vitus-in-hilversum

http://www.vitus.nl/

https://nl.wikipedia.org/wiki/Stift_Elten

https://nl.wikipedia.org/wiki/Wapen_van_Winschoten

http://www.isgeschiedenis.nl/toen/uitbraak-middeleeuwse-plaag-de-sint-vitus-dans/

https://websjop.afuk.frl/winkel/van-vitus-naar-titus-meditatieve-wandeling-door-leeuwarden/